گلچین ضرب المثل های اسپانیولی بخش 2

گلچین ضرب المثل های اسپانیولی

بخش 2

La muger y la tela, no las cates á la candela

Choose neither a woman nor linen by candlelight

نه عیال خود را، نه کتان خود را

هچ موقع زیر نور شمعی نگزین.

La primera muger escoba, y la segunda señora

La primera muger escoba, y la segunda señora

اولین زن همیشه یک جاروست

دومی خانم است و کدبانوست.

Las sopas y los amores, los primieros son mejores

Of soups and loves the first are the best

از میان سوپ ها و عشق ها

اولی ها بهترین اند از قضا.

Lavar la cabeça del asno perdimiento de javon

It is a loss of soap to wash the ass’s head

کلۀ یک الاغ را شستن

یعنی اتلاف کامل صابون.

Lo que con los ojos veo, con el dedo lo adevino

What I see with my eyes I can guess with my fingers

آنچه با چشمان خود می بینمش

می شمارم با سر انگشت خویش.

Lo que hace el loco á la derreria, hace el sabio á la primeria

What the fool does at last the wise man does at first

آنچه را بی عقل در پایان کند

آدم عاقل در آغاز آن کند.

Mas vale ruin asno que ser asno

Better have a bad ass than to be your own ass

یک خر بد داشته باشی اگر

از خر خود بودن تو خوب تر.

Mas vale solo que mal acompañado

Better be alone than in bad company

اگر تنها شوی بی یار و یاور

ز جمع نارفیقان است خوش تر.

Mete mendigo en tu pajar, y hacer se te ha heredero

Put a beggar into your barn and he will make himself your heir

گدا را تو در آغلت جا بده

طرف خویش را وارثت می کند.

Nace en la huerta lo que no siembra el hortelano

In the garden more grows, than the gardener sows

بیش از آنی که باغبان کِشته

داخل باغ چیز می روید.

Necio es, quien piensa que otro no piensa

He is a fool who thinks that another does not think

او مشنگی است که می اندیشد

دگری هیچ نمی اندیشد.

Necios y porfiados hacen ricos los letrados

Fools and the perverse fill the lawyers’ purse

می کنند احمقان و لجبازان

کیف پول وکیل ها را پر.

Ni absente sin culpa, ni presente sin disculpa

Absent, none without blame; present, none without excuse

از غایبان حتی یکی بی اشتباه

از حاضران حتی یکی بی عذر نیست.

Ni do ni tomo, como judio en sábado

I neither give nor take, like a Jew on the Sabbath

بنده نه می دهم، نه می گیرم

همچنان یک جهود در سبث.

No diga la lengua por do pague la cabeza

Let not the tongue utter what the head must pay for

زبان نگذار چیزی را عیان سازد

که سر باید بهایش را بپردازد.

No es de vero lágrimas en la muger, ni coxuear en el perro

A woman’s tears and a dog’s limping are not real

آن دو چیزی که به کل راستکی نیست که نیست

اشک های زنی و لنگ زدن های سگی است.

No es en mano del piloto que dexe el viento su soplo

It is not in the pilot’s power to prevent the wind from blowing

ناخدا را اختیاری نیست تا

باد را گوید که سوی ما نیا.

No es nada, sino que matan a mi marido

It is nothing, they are only thrashing my husband

چیز خاصی نیست، بابا، بی خیال

مثل این که شوهرم را می زنند.

No halla agua en la mar

He cannot find water in the sea

به دریا هم که بفرستید او را

بدون آب بازآید ز دریا.

!No hay casa do no haya su calla! calla

!There is no house without its hush! hush

خانه ای نیست در تمام جهان

«هیس، هیس»ی نباشد اندر آن.

No hay cerradura, si es de oro la ganzua

There is no lock, if the pick is of gold

هرکجایی کلنگ زرینی است

هیچ قفل و حفاظی آن جا نیست.

No se pierde todo lo que está en peligro

All is not lost that is in danger

هرکجا چیزی اگر در خطر است

نه چنین است که کلاً هدر است.

Oveja que bala, bocado pierde

The sheep that bleats loses a mouthful

لقمه ای این وسط ضرر کرده

گوسفندی که وقت صرف غذا

از خودش بع بعی درآورده.

Piensan los enamorados que tienen los otros los ojos quebrados

Lovers think that others have no eyes

عاشقان راست چنین وهم و خیالی در سر

که به کل چشم ندارند کسان دیگر.

Quien dice lo que quiere, oye lo que no quiere

He who says what he likes, hears what he don’t like

او که هر چیزی دلش می خواست گفت

بشنود آنچه نمی خواهد شنفت.

Quien feo ama, hermoso le parece

She who loves an ugly man thinks him handsome

هر زنی کو عاشق یک مرد نازیباست

در خیالش مرد او بسیار خوش سیماست.

Quien mal casa, tarde enviuda

He who marries ill, is long in becoming widowed

مرد وقتی اشتباهی زن گرفت

آرزوی بیوه بودن می کند.

Quien primero viene, primero muele

He who comes first grinds first

هر کس اول به آسیاب آید

غله اش اول آرد خواهد شد.

Sanan llagas, y no malas palabras

Wounds heal, but not ill words

زخم ها بالجمله درمان می شوند

غیر زخم حرف های ناپسند.

Si bien me quieres, Juan, tus obras me lo diran

If you love me, John, your acts will tell me so

جان، گر غم عشق من به جانت افتاد

اعمال تو از عشق خبر خواهد داد.

Si el cielo se cae, quebrarse han las ollas

If the sky falls there will be pots broken

هر زمان آسمان سقوط کند

هرکجا کوزه ای است می شکند.

Tonto, sin saber latin, nunca es gran tonto

A fool, unless he know Latin, is never a great fool

مشنگی کس مشنگ کاملی نیست

مگر وقتی که لاتین هم بداند.

Tras pared ni tras seto, no digas en secreto.

Do not tell your secrets behind a wall or a hedge.

رازهای خویشتن را ای عمو

پشت پرچین یا که دیواری نگو.

Viuda lozana, ó casada, ó sepultada, ó emparedada

A buxom widow must be married, buried, or cloistered

یک زن بیوۀ شاداب و تپل

یا بباید که به شوهر برود

یا که در قبر بخوابانندش

یا که یک راهبه در دِیر شود.

برگرفته از کتاب گلچین ضرب المثل های اسپانیولی؛ گزینش و ترجمه: مهدی